Starfsemi og samfélag

Stjórn Brims skipa fimm manns sem eru kjörin á aðalfundi félagsins ár hvert.

Stjórn Brims frá aðalfundi 2023:

• Kristján Þ. Davíðsson, formaður
• Anna G. Sverrisdóttir, varaformaður
• Hjálmar Kristjánsson
• Kristrún Heimisdóttir
• Magnús Gústafsson

Nánari upplýsingar um stjórnina er að finna á vef félagsins, en þar er einnig að finna samþykktir félagsins, starfsreglur stjórnar, stjórnarháttayfirlýsingu, starfskjarastefnu og aðrar stefnur félagsins. Þær eru einnig aðgengilegar starfsfólki á innri vef Brims, þar sem breytingar á stefnum eru kynntar þegar þær eiga sér stað.

Stöðugildi hjá Brimi og dótturfélögum voru að meðaltali 694 árið 2023 og var starfsmannaveltan 12,6 hjá fastráðnu starfsfólki. Starfsmannavelta er nokkru hærri en 2022 og er ástæða þess að eitt skip var selt og að starfsfólk Kambs kom yfir á botnfisksvið Brims. Fjöldi kvenna sem starfa hjá félaginu jókst um 2% milli áranna 2022 og 2023 og er 31% starfsmanna konur og 69% karlar.

Félagslegu úttektinni SMETA var viðhaldið í fiskiðjuverinu í Norðurgarði á árinu 2023. Úttektin snýr að fyrirkomulagi starfsmannamála, vinnuvernd, starfsumhverfi og viðskiptasiðferði og var niðurstaða hennar ágætiseinkunn. Brim er aðili að vottun FISH Standard for Crew sem Ábyrgar fiskveiðar ses. heldur utan um, í umboði Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi og Landssambands smábátaeigenda. Staðall FISH Standard for Crew byggir á ILO 188, sem er eini alþjóðasamningurinn sem tekur til vinnuaðstæðna sjómanna á heimsvísu. Vottunin snýr að framkvæmd félagslegrar úttektar á vinnuaðstæðum á fiskiskipum.

• SMETA
• FISH Standard for Crew (Ábyrgar fiskveiðar ses.)

Starfsfólk Brims hefur aðgang að rafrænu fræðslusafni Akademias sem nýtist til að mæta skyldufræðslu en jafnframt til að styrkja starfsfólk í núverandi starfi og í þróun fyrir tækifæri framtíðarinnar. Brim og Akademias hafa gert með sér samstarfssamning um að skipuleggja og hanna námskeið fyrir fræðslu í sjávarútvegi.

Annað hvert ár er haldið grunnnámskeið fyrir fiskvinnslufólk. Markmið þess er að auka þekkingu á vinnslu sjávarafla, efla sjálfstraust og styrkja faglega hæfni. Starfsfólk á sjó sækir námskeið hjá Slysavarnaskóla sjómanna, þar sem kennt er á björgunar- og öryggisbúnað og rétt viðbrögð við áföllum.

Allt starfsfólk Brims fékk á árinu 2023 fræðslu um mikilvæga þætti í samskiptum á vinnustað. Í fræðsluefninu er lögð áhersla á bætt samskipti og starfsanda og farið yfir hvernig neikvæð samskipti geta litað vinnustaðamenningu og ýtt undir vanlíðan. Farið er yfir hugtökin einelti, kynferðisleg áreitni, kynbundin áreitni og ofbeldi (EKKO), fjallað um skilgreiningar, birtingarmyndir og afleiðingar þeirra, ásamt viðbrögðum ef slíkar aðstæður koma upp á vinnustaðn.

Aukning var á botnfiskheimildum Brims kvótaárið 2023/2024 eða um 1% í þorski, 62% í gullkarfa og 23% í ýsu. Á móti var lækkun í grálúðu 11%, 7% í ufsa og aflamark í djúpkarfa var fellt niður. Ekki var úthlutað aflamarki á grundvelli veiðiréttar í Barentshafinu sem skilgreint er í rússneskri lögsögu fyrir árið 2023.

Heildar botnfiskveiði jókst lítillega milli ára og var 43.545 tonn á móti 42.965 tonnum árið 2022. Þar af var afli togara 41.779 tonn, en árið 2022 var hann 41.225 tonn. Afli á úthaldsdag var 27,2 tonn en 2022 var hann 29,5 tonn. Línubáturinn Kristján veiddi 1.767 tonn á árinu, en 1.740 tonn árið 2022.

Þann 15. ágúst fór frystitogarinn Sólborg í sína fyrstu veiðiferð fyrir Brim, eftir umtalsverðar endurbætur á millidekki skipsins. Örfirisey var í slipp í fjórar vikur, þar sem venjulegum viðhaldsverkefnum var sinnt. Öll ísfiskskipin stoppuðu í 10-20 daga útaf ýmsum viðhaldsverkefnum.

Afli til vinnslu í Norðurgarði var 21.734 tonn af þorski, ufsa, ýsu og karfa, sem er aðeins meira en árið áður þar sem unnin voru 21.444 tonn. Töluvert minna var unnið af ufsa á árinu samanborið við fyrri ár, en meira af ýsu.

Vinnsla gekk ágætlega á árinu. Tekinn var í notkun nýr flokkari fyrir lausfrystar afurðir sem hefur reynst vel. Einnig hafa verið tilraunir í gangi með myndgreiningu á flökum fyrir gæðaskoðun.

Í fiskvinnslunni Kambi voru unnin 3.741 tonn af þorski og ýsu samanborið við 5.185 tonn á árinu á undan.

Allar starfsstöðvar Brims, til sjós og lands, eru undir opinberu eftirliti Matvælastofnunar (MAST) sem fylgist með því að farið sé að lögum og reglum. Eftirlit MAST byggist á eftirlitsskoðunum sem fara í sumum tilvikum fram án fyrirvara.

Starfsemi félagsins í fiskiðjuverum í Reykjavík og á Vopnafirði er vottuð samkvæmt IFS-staðlinum (International Feature Standard-Food). Þetta er alþjóðlega viðurkenndur staðall og einn mest notaði staðall á sviði matvælaöryggis ásamt ISO og BRC. Þessir megin staðlar matvælaöryggis eru samræmdir undir merkjum Global Food Safety Initiative (GFSI). Starfsemi Kambs, Vignis G. Jónssonar og fiskiðjuvers Brims í Norðurgarði er tekin út af FDA (Food and Drug Administration í Bandaríkjunum). Allar starfsstöðvar hafa rekjanleikavottun MSC (Marine Stewardship Council) og hagnýtir félagið vottun IRF (Iceland Responsible Fisheries) við veiðar félagsins.

Fiskmjölsverksmiðjurnar á Akranesi og Vopnafirði eru vottaðar samkvæmt FEMAS-staðli (Feed Materials Assurance Scheme). FEMAS er alþjóðlegur fóðuröryggisstaðall fyrir afurðir framleiddar í dýrafóður og voru verksmiðjurnar á Akranesi og Vopnafirði báðar teknar út á árinu.

Vottuð gæðakerfi félagsins gera meðal annars ráð fyrir því að meta ánægju viðskiptavina. Verklagið kveður á um að matið skuli ná til viðskiptavina sem standa fyrir að minnsta kosti 80% af veltu. Þetta mat fer fram árlega. Niðurstaða matsins fyrir síðasta ár 2023 var að 30 viðskiptavinir voru metnir í A flokk og 5 í B flokk. Staðan er því talin vera mjög góð og ekki þörf á aðgerðum.

Engar innkallanir voru árið 2023, hvorki vegna merkinga né annarra orsaka og ekki voru skjalfest nein alvarleg frávik frá reglum félagsins varðandi upplýsingagjöf eða merkingar á afurðum félagsins.

Sölufélög í eigu Brims sjá að mestu leyti um sölu afurða félagsins en auk þeirra starfa þrír sölustjórar hjá Brimi. Icelandic Japan, Icelandic China og Icelandic Hong Kong, sem eru í eigu Brims, annast sölu á afurðum félagsins í Asíu. Iceland Pelagic, sem er í 33% eigu Brims, sér um sölu og dreifingu á Austur-Evrópumarkað, þar sem frystar uppsjávarafurðir eru fyrirferðarmestar. Sölustjórar Brims selja ferskar og frosnar afurðir á Vestur-Evrópu og Ameríku. Sala á mjöl-og lýsisafurðum er í höndum starfsfólks uppsjávarsviðs Brims.

Sala uppsjávarafurða gekk vel á árinu og voru markaðir fyrir mjöl og lýsi sérstaklega góðir.  Búist er við lítilsháttar lækkun í fyrsta ársfjórðungi en ekki hafa komið út endanleg verð ennþá.

Mikil pressa var á verð fyrir sjófrystar afurður, sem voru sögulega há í upphafi árs. Verð gáfu eftir fram undir árslok en hægt hafði verulega á því ferli og sumar tegundir farnar að haldast stöðugar undir lok árs. Eftirspurn hélst ágæt þrátt fyrir fallandi verð, háan geymslu- og fjármagnskostnað í viðskiptalöndum okkar og óvissu hjá kaupendum í slíkum aðstæðum.

Í árslok var heldur tekið að birta til og vonir standa til þess að markaðurinn snúist frá kaupendamarkaði meira yfir í seljandamarkað þegar kemur lengra inn á 2024.

Markaðsaðstæður í landfrystum afurðum hafa breyst þannig að HORECA (Hotel - Restaurant - Catering) markaðir hafa verið að styrkjast eftir að ferðahugur jókst og heimsóknir á veitingahús jukust. Á móti hefur hægt á smásölumarkaði. Lokað verður  á innflutning þorsks með rússneskan uppruna til Bandaríkjanna í lok maí. Markaðir í Evrópu hafa verið undir þrýstingi vegna þessa, þar sem gert hefur verið ráð fyrir að vörur með rússneskan uppruna muni berast til Evrópu í meira mæli.  Gert er ráð fyrir að þetta muni leiða til aukinna tækifæra á Bandaríkjamarkað fyrir Íslenskan fisk.

Sala ferskra afurða gekk vel á árinu, verðin voru mjög sterk framan af en gáfu lítillega eftir þegar leið á árið. Heilt yfir voru verðin há í sögulegu samhengi.

Á Austurlandi er unnið mikið af matvælum, en hjá Brim á Vopnafirði hefur framleiðsla frystra matvæla úr uppsjávarfiski verið yfir 20 þúsund tonn á ári. Matarmót Matarauðs Austurlands er haldið árlega og endurspeglar fjölbreytileika matvælaframleiðslu svæðisins. Brim tók þátt í mótinu árið 2023 í samstarfi við Menntaskólann í Kópavogi, en nemendur og kennarar við skólann nýttu hráefni frá Brimi til að reiða fram gómsæta rétti fyrir gesti mótsins.

Árið 2020 gerðu Brim og Akraneskaupstaður með sér samkomulag um að stofna Breið þróunarfélag, en verkefni félagsins voru skapa ný atvinnutækifæri á grundvelli þróunar, skapandi greina og nýsköpunar en einnig að þróa breytt skipulag á Breiðinni. Þessi ákvörðun hefur reynst farsæl. Fyrsta verkefnið var að breyta gömlu fiskiðjuveri Brims í nýsköpunarsetur. Í dag eru hátt í eitt hundrað manns starfandi í gamla fiskvinnsluhúsinu og störfin fjölbreytt. Samkomulag Brims og Akraneskaupstaðar hefur verið framlengt til loka árs 2026.

Ný starfsemi hefur orðið til á grundvelli hugvits og nýsköpunar. Nýsköpunarfyrirtækin Running Tide, Norður, Algó og Sedna biopack eru með starfsstöð í Breið nýsköpunarsetri. Þar er einnig líftæknismiðja, sem er opið samvinnurými í lífmassarannsóknum, og leggur áherslu á verðmætasköpun úr þara, þörungum og grjótkrabba. Innan veggja setursins má einnig finna Fab Lab smiðju, nýsköpun í máltækni og fjölda annarra öflugra fyrirtækja og stofnana á borð við KPMG, Eflu og Samtök sveitarfélaga á Vesturlandi.

Í starfsemi Breiðarinnar er lögð áhersla á samstarf, jafnt innan nýsköpunarsetursins sem og við háskóla, menntastofnanir og fyrirtæki innanlands sem utan. Sóttir hafa verið styrkir fyrir hin ýmsu verkefni á sviði rannsókna og nýsköpunar og fjöldi listsýninga og hönnunarviðburða verið haldnir. Þróun Breiðarinnar undirstrikar mikilvægi þess að vinna með heildstæða hugmyndafræði sjálfbærrar þróunar, sem byggir á innviðum, nýsköpun, tækni og mannauði. Í samræmi við það er framundan undirbúningur nýs deiliskipulags á Breiðinni í takt við vinningstillögu hugmyndasamkeppninnar sem haldin var sumarið 2022.

Vorið 2023 gekk Brim frá kaupum á Fiskhúsinu í miðbæ Vopnafjarðar. Húsið var byggt árið 1886 sem pakkhús af selstöðuversluninni Örum og Wulffe. Húsinu var mikið breytt á fyrri helmingi 20. aldar og var þar rekið frysti- og sláturhús frá 1932. Um árabil var þar bifreiðaverkstæði Kaupfélags Vopnfirðinga og um tíma fiskmarkaður. Undanfarin ár hefur það verið nýtt sem geymsla. Brim festi kaup á húsinu með samfélagsþróun að markmiði og eru þar m.a. til húsa í dag listakonan Sigrún Lára Shanko, Pílufélag Vopnafjarðar og nytjamarkaðurinn Hirðfíflin, sem styrkt hefur hjúkrunarheimili Sundabúð með veglegum gjöfum á liðnum árum.

Í Fiskhúsinu var haldin jólaskemmtun og fór hluti bæjarhátíðarinnar Vopnaskaks fram í húsinu á árinu 2023. Á sjómannadaginn bauð Brim í súpu á sjómannadaginn í Fiskhúsinu, þar sem gestir nutu veðurblíðunnar við óm af harmonikkuleik, áður en haldið var til dansleiks í félagsheimilinu Miklagarði sem Brim stóð að.

Brim gerði samstarfs- og styrktarsamning við Hið íslenska bókmenntafélags og gerðist bakhjarl félagsins frá 2021 til ársins 2025. Sjávarnytjar eru samofnar íslenskri tungu og menningu með fjölbreyttum hætti. Brim ýtti úr vör átaki m.a. á heimasíðu félagsins og í tilefni af Degi íslenskrar tungu til að minna á að sjávarhættir og sjósókn eru samofin íslenskri menningu og tungu eins og sést vel á fjölmörgum málsháttum og orðtökum sem vísa í þá átt.

• Íslenskan er hafsjór 2023
• Íslenskan er hafsjór 2022
• Íslenskan er hafsjór 2021

Starfsfólk Brims hefur lagt sig fram um að kynna starfsemi félagsins og jafnframt íslensks sjávarútvegs fyrr og nú. Á árinu 2023 var tekið er á móti fjölbreyttum hópi innlendra og erlendra nemenda, stjórnmála-og embættismanna, fulltrúa félagasamtaka o.fl. Farið er yfir helstu þætti í starfsemi félagsins, stefnu í umhverfis- og samfélagsmálum og í sumum tilvikum farið í kynnisferðir um borð í skip og í landvinnslu Brims. Á árinu 2023 var m.a. tekið á móti ýmsum samstarfsfyrirtækjum Brims, fulltrúum lífeyrissjóða, félagi umhverfisfræðinga, Rotary klúbbi Reykjavíkur, Félagi kvenna í sjávarútvegi, MBA nemendum frá Rotterdam, nemendum úr Tækniskólanum, Háskólanum á Akureyri og Háskóla Íslands, grunnskólanemendum af Akranesi og úr Sjálandsskóla, hópi fyrrverandi sendiherra á Íslandi og hópi fyrirtækja frá Grænlandi og Færeyjum sem vildu kynna sér áherslur Brims tengt innleiðingu á CSRD tilskipun Evrópusambandsins.